MEMLÜK DEVLETİNDE TİBAK EĞİTİMİ-1

Devlet yapısının temelini askeri yapı ve kölemenlerin oluşturduğu Memluk Devletinde özellikle ergenlik çağına gelmiş gençler “tibak” eğitimine alınırdı. Tibak, Kahire Kalesinde askeri okulun konuşlandığı yere verilen ad idi. Tibak’in özellikle , Memluk ordusunun bel kemiğini oluşturan memlüklülere (el-memalik es-sultaniyye) tahsis edilirdi. Sultanın satın aldığı, farklı ırk ve milletlerden gelen, acemi askerler ırklarına ve özelliklerine göre tibaklara dağıtılırdı.
Tibak sayısıyla alakalı olarak sultanların dönemine dair ait net bir sayı bulunmamakla birlikte, 15. YY’da Halil b. Şahin ez-Zahiri, herbiri bir hara (mahalle) büyüklüğünde 1000 memlukün yetişmesine müsait 12 tibak bulunduğunu belirtmektedir.
Bütün tabakalarda genç memluklara Kur’an, Arap yazısı, İslam hukuku ve namaz öğreten en az bir tane “fakih (içtihat seviyesine ulaşmış fıkıh alimi)” bulunurdu. Bu dönemde uygulanan eğitim çok sert ve cezaları çok ağırdı. Eğitimdeki memlük geceyi dışarıda geçiremez, özel durumlar hariç gözetmen ile haftada bir defa hamama gitmelerine müsaade olurdu. Furusiyye eğitimi binicilik, mızrak oyunu, kılıç ve okçuluk eğitimden oluşmaktaydı. İbn Kayyim el-Cevzi (ö.1356) bu dört dalda yetenek kazanan bir memlükun Furusiyye eğitimini tamamlamış tam teşekküllü “FARİS” olduğunu söylemektedir.

ALINTILAR:

Prof. Dr. Altan ÇETİN - Memluk Askerinin Eğitimi